Jacqueline Vermeulen-Rietveld, leerkracht van groep 1/2 op basisschool Gerardus Majella en Dortie Mijs van Expertis Onderwijsadviseurs vertellen over Close Reading. Hoe start je met Close Reading? En hoe borg je het? Jacqueline vertelt hoe het traject op de Gerardus Majella verloopt en wat de rol van Dortie hierin is.
Close Reading
Close Reading is een manier van lezen waarbij leerlingen een uitdagende tekst meerdere keren lezen met telkens een ander leesdoel. Het doel hiervan is dat kinderen de tekst goed begrijpen en er ook actief mee aan de slag gaan. De kinderen lezen de tekst meerdere keren aan de hand van tekstgerichte vragen en komen hiermee steeds een laagje dieper. Bij de eerste keer lezen weten ze wat de kern is, de tweede keer lezen gaat om meer informatie krijgen en bij de derde keer lezen begrijpen ze de tekst.
Close 
Reading op de Gerardus Majella
Jacqueline vertelt hoe Close Reading is geïntroduceerd op de Gerardus Majella en hoe zij hier nu mee werken. “In 2014 is er een traject in gang gezet om het begrijpend luister- en leesonderwijs te verdiepen in onder- midden – en bovenbouw. Wij hebben ook een studiedag gehad over de accenten die belangrijk zijn bij het geven van een begrijpend lezen les. De onderbouw heeft toen een uitleg gekregen over Close Reading. Vanaf februari is in de onderbouw Close Reading ingebouwd. Het eerste proces in de middenbouw en bovenbouw van 2014-2016 was het goed leren werken met Nieuwsbegrip. Dit is nu weer herhaald en in juni gaat de middenbouw en bovenbouw ook starten met Close Reading. Op dit moment krijgen elementen van Close Reading al een plekje in Nieuwsbegrip. Het werken met andere teksten is de volgende stap.” Dortie vertelt dat zij al een tijd betrokken is bij het traject op de Gerardus Majella en dat haar rol hierin vooral ondersteunend is. “Na de studiedag hebben er in alle groepen observaties plaatsgevonden. Recent heb ik ook een les geobserveerd van Jacqueline. Na afloop bespreken we dan sterke punten en ontwikkelpunten.”
Groeikans
Jacqueline vertelt over het doel van het traject: “Het doel van dit traject was om te werken aan leerkrachtvaardigheden en het verbeteren van de begrijpend luister- en leesresultaten van de leerlingen. En dat is gelukt. Wij delen deze ‘groeikans’ graag met andere scholen. Close Reading is geen methode, maar het is een aanpak. 21e eeuwse vaardigheden komen aan bod. Close Reading onderscheidt zich door de diversiteit aan teksten en werkvormen. Andere soorten werkvormen worden toegepast en kinderen werken minder met werkbladen. Het technische aspect van begrijpend lezen wordt hierdoor minder en de kinderen krijgen meer leesplezier. Actieve werkvormen worden ingezet. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van een tijdlijn of een stripverhaal. Een ander voorbeeld is het expertvorm model, hierbij is iedereen verantwoordelijk voor een ander stukje van de tekst. De kinderen gaan dan in groepjes werken en moeten bijvoorbeeld aan elkaar uitleggen waar het begin van de tekst over gaat. Vervolgens presenteren ze dit voor de klas.” Jacqueline vertelt dat dit ook tot nieuwe inzichten bij de leerkracht leidt. “Je krijgt inzicht in wat er in het hoofd van een kind omgaat en hoe hij/zij de tekst interpreteert. Doordat de leerlingen met elkaar in gesprek gaan over de tekst komen ze ook tot nieuwe inzichten en kunnen ze van elkaar leren.”
Top 4 tips
Jacqueline en Dortie hebben de belangrijkste tips op een rijtje gezet voor andere scholen die willen starten of al gestart zijn met dit traject.
Tip 1: Schakel Dortie of een collega in om het traject te waarborgen. Als school kun je zelf afstemmen hoeveel en hoe lang ondersteuning gewenst is.
Tip 2: Bereid samen met collega’s lessen voor. Jacqueline vertelt dat je hierdoor veel meer de diepte ingaat. “Je ontwikkelt zelf je lessen bij de teksten. Hierover kun je in het begin onzeker zijn. Als je samen voorbereid kun je veel meer de diepte in. Hieruit volgen betere lessenseries. Het is belangrijk om hier tijd voor te maken in een schooljaar”
Tip 3: Collegiale consultatie inbouwen. “Op de Gerardus Majella hebben we tot aan de studiedagen collegiale consultatie. Dit helpt Dortie ook. Dan weet zij dat het levend blijft op school.”
Tip 4: Wil je als school zelf aan de slag, maar weet je niet welke teksten geschikt zijn? Dortie tipt de volgende boekenlijst: https://www.uitgeverijpica.nl/titels/onderwijs/begeleiding-ondersteuning/close-reading-in-de-praktijk-po-compleet-pica